Profilaktyka

chorób sercowo-naczyniowych.

Profilaktyka chorób sercowo-naczyniowych, czyli chorób układu krążenia, opiera się na wykrywaniu i ocenie, a następnie modyfikacji lub eliminacji czynników ryzyka sercowo-naczyniowego.
Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego dzielą się na dwie grupy – podlegające modyfikacji (osoba nimi obarczona może na nie aktywnie wpłynąć i np. wyeliminować je ze swojego życia) oraz niepodlegające modyfikacji.
Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego podlegające modyfikacji to:

• nieprawidłowe żywienie,
• palenie tytoniu,
• mała aktywność fizyczna,
• podwyższone ciśnienie tętnicze,
• zwiększone stężenie cholesterolu LDL we krwi,
• zwiększone stężenie triglicerydów (TG),
• stan przedcukrzycowy,
• cukrzyca,
• nadwaga,
• otyłość.

Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego niepodlegające modyfikacji:

• wiek (mężczyźni ≥45 lat, kobiety ≥55 lat),
• płeć (większe ryzyko u mężczyzn niż u kobiet przed menopauzą),
• wczesne (u mężczyzn <55. rż., u kobiet <60. rż.) występowanie w rodzinie choroby niedokrwiennej serca lub chorób innych tętnic na podłożu miażdżycy.

Choroby układu krążenia są ściśle związane ze stylem życia i okolicznościami, na które każdy może samodzielnie wpłynąć. Wczesne wykrywanie nieprawidłowości dotyczących układu krążenia umożliwia świadome i konsekwentne wprowadzenie zmian, które przyczynią się do zmniejszenia ryzyka chorób układu krążenia. Wyeliminowanie szkodliwych zachowań może się przełożyć na znaczne zmniejszenie ryzyka zachorowania.
 

Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (CHUK)

Program ma na celu podniesienie wiedzy i świadomości pacjentów na temat chorób układu krążenia i zdrowego stylu życia, a dzięki temu zmniejszenie częstości zachorowań i zgonów z powodu chorób układu krążenia.
 
Z Programu Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (CHUK) może skorzystać każdy, kto:

• jest w wieku 35–65 lat,
• nie ma cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, rodzinnej hipercholesterolemii oraz niektórych chorób układu krążenia – najlepiej omówić to ze swoim lekarzem rodzinnym lub pielęgniarką POZ,
• nie korzystał z badań w ramach tego programu w ciągu ostatnich 5 lat.

 
Program jest realizowany przez lekarza lub pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) – wystarczy zgłosić się do ośrodka zdrowia, w którym złożona jest deklaracja wyboru lekarza i pielęgniarki POZ. 
Świadczenia w ramach programu udzielane są bez skierowania. Program składa się z 2 wizyt i  jedna może być teleporadą.
Program obejmuje zebranie przez lekarza lub pielęgniarkę POZ wywiadu, podczas którego personel zapyta o czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego (np. aktywność fizyczną, palenie tytoniu), a także badanie, w ramach którego wykonuje się pomiary antropometryczne – pomiar wzrostu i masy ciała (na tej podstawie oblicza się wskaźnik BMI), a także ciśnienia tętniczego i tętna. Następnie lekarz lub pielęgniarka POZ skieruje na badania laboratoryjne, takie jak badanie glikemii i lipdogram. Na podstawie tak zebranych danych wyliczane jest ryzyko sercowo-naczyniowe.
W zależności od sytuacji zdrowotnej pacjenta i ryzyka sercowo-naczyniowego, lekarz lub pielęgniarka zaproponuje pacjentowi dalsze postępowanie (utrzymanie zdrowego stylu życia lub odpowiednie modyfikacje) i zaprosi pacjenta na kolejne badanie za 5 lat lub skieruje pacjenta na dalsze konieczne badania, zleci odpowiednie leczenie lub skieruje – w razie potrzeby – do innego specjalisty.
Z programu można skorzystać raz na 5 lat.
Gminny Zespół Ośrodków Zdrowia w Poczesnej realizuje program profilaktyki CHUK dla wszystkich zadeklarowanych pacjentów.

mgr piel. specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa zachowawczego
Elżbieta Tomala-Wróbel
 








zam. an